Działania ochronne na rzecz leńca bezpodkwiatkowego

Cel jaki przyświeca naszej pracy jest równoznaczny z celami opisanymi w ustawie o ochronie przyrody: utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, zachowanie różnorodności biologicznej, zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony.

Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody m.in. roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową i siedlisk przyrodniczych.

Ochrona gatunkowa to tylko jedna z form ochrony przyrody. Ochrona ta dotyczy najczęściej gatunków rzadko występujących, podatnych na zagrożenia oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych. Może być ochroną ścisłą lub częściową.

W minionym miesiącu leśnicy z nadleśnictwa Hajnówka zajęli się poprawianiem warunków świetlnych na zinwentaryzowanym siedlisku leńca bezpodkwiatkowego Thesium ebracteatum. Gatunek znajduje się pod ochroną ścisłą, wpisany jest na listę gatunków Natura 2000. Jego naturalne siedlisko związane jest z otwartymi zbiorowiskami roślinnymi, z obrzeżami lasów lub prześwietleniami w drzewostanach. Za główną przyczynę zmniejszania się populacji uważa się wzrost zacienienia jego stanowisk. Z tej przyczyny podstawowym zabiegiem ochronnym jest przywrócenie dobrego oświetlenia. Nadleśnictwo opiera się na sporządzonej na te potrzeby opinii dr. A. Obidzińskiego z Samodzielnego Zakładu Botaniki Leśnej SGGW w Warszawie. Ekspertyzę taką wykonano również dla sasanki otwartej, mieczyka dachówkowatego i groszku wschodniokarpackiego.

Działania ochronne polegały na usunięciu nalotu świerkowego, brzozowego i dębowego  w dwóch wydzieleniach.  Podobne czynności wykonano w 2013 r. W miejscu tym, w bieżącym roku zaobserwowano wzrost ilości osobników leńca na powierzchni objętej monitoringiem.

Leniec to bylina wysokości 10-30 cm, o płożącym się kłączu oraz rozłogach, z których wyrastają liczne, nierozgałęzione, ulistnione łodygi. Jest geofitem, półpasożytem, który za pomocą ssawek czerpie wodę i sole mineralne z korzeni innych roślin.

Kwitnie głównie w maju, owocuje na przełomie maja i czerwca. Kwiaty zapylane są przez owady, a nasiona rozsiewane autochorycznie (samodzielnie) i być może anemochorycznie (przez wiatr). Nasiona kiełkują przede wszystkim w miejscach pozbawionych innych roślin. Osobniki leńca zacienione przez inne rośliny nie kwitną i nie owocują.

By ochronić i utrzymać tą cenną roślinę niezbędna jest więc czynna ochrona jej stanowisk czyli z użyciem przysłowiowej siekiery.

Źródło:

GIOŚ. 2012. Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000.