Wydawca treści
Użytkowanie lasu
Gospodarowanie lasami Puszczy Białowieskiej w Nadleśnictwie Hajnówka
Podstawą gospodarki leśnej jest dziesięcioletni plan urządzania lasu. Jest to dokument opisujący stan lasu w oparciu o wykonaną jego inwentaryzację (z uwzględnieniem potrzeb ochrony lasu i zasobów przyrodniczych) oraz wskazujący na zadania, które w danym dziesięcioleciu muszą być wykonywane, by zapewnić ciągłość pokoleń, właściwy stan zdrowotny lasów oraz ochronę elementów przyrody (Puszczy), będących w zainteresowaniu krajowych i europejskich organów ochrony przyrody.
Obecnie Nadleśnictwo Hajnówka prowadzi gospodarkę leśną i zasobami przyrodniczymi Puszczy Białowieskiej w swoim zarządzie na podstawie Planu Urządzenia Lasu, sporządzonego na okres: 01.01.2012 – 31.12.2021 i zatwierdzonego 9 października 2012 r.
Ze względu na szczególny charakter lasów przyjęto specjalne zasady gospodarowania o bardzo wysokich reżimach ochrony przyrody, m.in. zrezygnowano z rębni zupełnych, a wszelkie cięcia są prowadzone w drzewostanach w wieku do 100 lat. Wyłączono z działań gospodarczych lasy rosnące na siedliskach mokrych i bagiennych. Wyłączono równie z z zagospodarowania część drzewostanów młodszych niż 100 lat, w składzie których ponad 50% udziału mają brzoza i osika. Wszelkie zaplanowane zabiegi mają na celu zwiększenie stopnia dostosowania składu gatunkowego do siedliska poprzez wprowadzanie pod okap przebudowywanego drzewostanu cennych gatunków liściastych, a zwłaszcza dębu, wiązu, lipy oraz krzewów mających znaczenie biocenotyczne (środowiskowe).
Dominującymi typami siedliskowymi lasu są: Lśw oraz LMśw, Lw, BMśw. Szczegółowy udział poszczególnych typów siedliskowych przedstawia ponizszy wykres.
Powierzchnia drzewostanów nie objętych użytkowaniem przedrębnym i rębnym wynosi w nadleśnictwie Hajnówka 12923,90 ha.
Najważniejszymi czynnościami w pracy leśników Nadleśnictwa Hajnówka jest dbanie o prawidłowy wzrost młodych pokoleń lasu. Celem jest by zarówno odnowienia naturalne, jak i sztuczne przekształciły się z biegiem lat w lasy o charakterze puszczańskim – wielogatunkowe, o składzie drzew dostosowanym do warunków glebowych o zróżnicowanej strukturze wiekowej. Grupę tych czynności nazywamy hodowlą lasu. W starszych drzewostanach, które nie osiągnęły jeszcze pełnej dojrzałości wykonujemy zabiegi, które nazywamy czyszczeniami, bądź trzebieżami. To one kształtują skład gatunkowy i strukturę przyszłego dojrzałego lasu. W wyniku wycinania powstają pewne ilości drewna, które przeznaczamy do sprzedaży (cięcia te nazywamy przedrębnymi). W bieżącym dziesięcioleciu zabiegi te wykonamy na łącznej powierzchni 4153,45 ha z których do roku 2021 planuje się pozyskać 115500 m3 drewna.
By wzbogacać środowisko leśne zostawiamy pewną ilość drzew do naturalnej śmierci. Powstaje dzięki temu martwe drewno, będące siedliskiem wielu organizmów. Obecnie w Puszczy tego drewna jest już ok. 40 m3 na każdym hektarze lasu.
Ważne w naszej pracy jest stałe kontrolowanie stanu zdrowotnego lasów. W przypadku stwierdzenia zjawisk chorobowych (masowe rozmnożenie grzybów czy owadów zabijających drzewa) w miejscach, w których umożliwia to obowiązujące prawo zaatakowane drzewa są wycinane, a drewno sprzedawane.
Słowniczek
Rębnie zupełne – wszystkie drzewa na określonej powierzchni są usuwane jednorazowo, a odnowienie wzrasta bez osłony lub tylko z osłoną boczną drzewostanu. Na odsłoniętej powierzchni w wyniku sadzenia lub odnowienia naturalnego powstają uprawy drzewek.
Czyszczenia – zabieg pielęgnacyjny wykonywany w drzewostanach I klasy wieku (do 20 lat), umożliwiający regulowanie składu gatunkowego i prawidłowy rozwój drzewostanów.
Trzebieże wczesne – cięcia pielęgnacyjne wykonywane w drzewostanie wykazującym energiczny przyrost na wysokość. Korony drzew w tym wieku mają zdolność rozrostu na boki i wypełniania gałęziami luk Celem tego zabiegu jest zabezpieczenie najwartościowszych składników drzewostanu przez popieranie drzew o najwyższej jakości i usuwanie szkodliwych.
Trzebieże późne – ostatni etap cięć pielęgnacyjnych. Rozpoczyna się je w drzewostanach, które przeszły już fazę najbardziej intensywnego przyrostu na wysokość i w których proces wydzielania się drzew zaczyna stopniowo słabnąć. Z chwilą przejścia do wieku dojrzałości drzewa przekroczyły okres maksymalnego przyrostu na wysokość. Orientacyjnie przyjmuje się, że do trzebieży późnych przystępuje się, zależnie od jakości siedliska, składu gatunkowego i sposobu założenia drzewostanu.
Użytkowanie rębne – realizowane poprzez odpowiednie techniki pozyskania i odnowienia w ramach różnych rodzajów i form rębni.
Użytkowanie przedrębne – w planie urządzenia lasu zalicza się drewno projektowane do pozyskania w ramach czyszczeń późnych i trzebieży.
Cenne gatunkiliściaste – gatunki korzystnie wpływające na siedlisko np. dąb, klon, jesion, olcha. Gatunki te charakteryzują się również wartościowym drewnem pod względem technicznym i estetycznym.
Typ siedliskowy lasu – klasyfikacja siedlisk leśnych uwzględniająca ich żyzność, stopień uwilgotnienia i położenie geograficzne.